Czy nasze wnuki będą piły taką samą kawę jak my?

Zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej widoczne, a ich wpływ na światową produkcję kawy odczuwają już wszyscy – od rolników, przez dużych producentów i rzemieślnicze palarnie, aż po zwykłego konsumenta. Rośliny kawowca, delikatne i wymagające stałych warunków klimatycznych, są szczególnie podatne na wahania temperatury, zmienność opadów i nasilające się ekstremalne zjawiska pogodowe. Okazuje się, że nie pozostaje to bez znaczenia zarówno dla sytuacji samego rynku kawy, ale także – jej smaku.

Ocieplenie klimatu sprawia, że tradycyjne obszary upraw kawy kurczą się i stają mniej wydajne, co zmusza producentów do przesuwania plantacji na wyższe wysokości lub poszukiwania nowych lokalizacji. Rośliny kawowca są też coraz częściej narażone na stres spowodowany zmianami klimatycznymi – wpływa to na ich kwitnienie, owocowanie i ostatecznie jakość oraz ilość zbiorów. Ponadto cieplejszy i wilgotniejszy klimat sprzyja rozwojowi szkodników i chorób, takich jak rdza liści kawy, co ma bezpośredni wpływ na globalną produkcję.

Jakie to ma skutki dla smaku kawy?

Smak kawy jest wynikiem skomplikowanego połączenia czynników genetycznych, środowiskowych i procesu obróbki. Każde wahania w tym zakresie, a już w szczególności te odnoszące się do warunków uprawy, wpływają na profil smakowy, zmieniając intensywność aromatów, równowagę kwasowości i słodyczy, a nawet teksturę napoju.

Dla przykładu – wyższe temperatury przyspieszają dojrzewanie kawowców, co skraca okres, w którym ziarna mogą akumulować związki smakowe. To prowadzi do utraty złożoności i głębi smaku, czyniąc kawę płaską lub jednowymiarową. Zmiany w ilości i regularności opadów także wpływają na rozwój owoców i formowanie profilu smakowego ziaren. Nadmiar wody może bowiem rozcieńczyć specyficzne związki w ziarnach, zmniejszając intensywność aromatów.

Zmiany klimatyczne mogą ponadto wpłynąć na skład chemiczny ziaren kawy, modyfikując zawartość kwasów, cukrów i innych związków aromatycznych. Na przykład, zwiększona temperatura zmniejsza kwasowość ziaren, co prowadzi do zmiany balansu smakowego w gotowym napoju, czyniąc go mniej żywym i mniej zróżnicowanym.

Adaptacja rynku do nowych warunków

Zmiany na rynku kawy oraz w samych profilach smakowych ziaren stymulują branżę do elastycznej adaptacji i poszukiwania innowacyjnych rozwiązań. Możemy się zatem spodziewać nowych i interesujących profili smakowych, uzyskanych przy pomocy popularyzacji kolejnych odmian kawowca – bardziej odpornych na zmienne warunki – unowocześnionych metod obróbki ziaren i procesów fermentacji czy modyfikacji technik uprawy.

Eksperci przewidują, że popularność zyska na przykład agroleśnictwo, polegające na sadzeniu drzew cieniujących, które ma na celu łagodzenie stresu cieplnego i wodnego. Trwają też badania nad odpornością roślin kawowca w celu rozwijania tych odmian, które wykazują większą wytrzymałość na zmiany klimatyczne, choroby czy szkodniki. Rolnicy będą też zapewne poszukiwać kolejnych obszarów, odpowiednich dla uprawy kawowców w nowych regionach. Wszystko to sprawi, że za kilkanaście – kilkadziesiąt lat nasz rynek kawy i jej pożądane cechy mogą znacząco różnić się od tego, co znamy obecnie.